Vefa Borcu
Bazı insanlar doğup büyüdükleri memleketlerini yüceltmek için büyük çaba harcarlar. Bunlardan biri de Mardin’in Kızıltepe ilçesinin Sinekli köyünde öğretmen olarak görevini sürdüren araştırmacı yazar Yurdal Demirer’dir. Yurdal Demirer şimdiye kadar yayınlanmış olan kitaplarına yeni bir kitap daha eklemek çabası içerisinde. Yeni kitabı Mardin’e emeği geçmiş değerli insanlara geniş yer veren bir kitap olacak. Bu yüzden bir zamanlar Elazığ’da yayınlanan Satveti Milliye gazetesinde karikatürleri ve şiirleri yayınlanmış olan, bir zamanlar baba oğul gibi olduğumuz Meddah Hakkı Acar Hakkında benden bilgi istiyor. Ne yazık ki Macar zade Hakkı beyin, yani Meddah Hakkı Acar’ın geçmişi hakkında yeterli bilgim yok.
Macar zade Hakkı Bey Elazığ’da at arabası imal eden bir ustanın yanında çalışmaktadır. İmal edilen arabaları birbirinden güzel figürlerle süsleyerek boyamaktadır. Geceleri ise Satveti Milliye gazetesinin basıldığı matbaada çalışmaktadır. Macar zade Hakkı Bey belki de dünyada bir ilki gerçekleştirmişti. Şimşir tahtasına işlediği karikatürler gazeteye basılmaktadır. O yıllar yokluk yıllarıydı. Mürekkep bulamadıklarında gazeteyi kömür isiyle basıyorlardı. Çizdiği karikatürler ve yazdığı şiirler yüzünden hakkında idam fermanı çıkarılınca, geceleri yürüyerek Akdeniz’e vardığında bir İtalyan gemisine binerek İtalya’ya kaçıyor. Kilise kapılarında dilenerek yaşamını sürdürüyor. Kurtuluş Savaşımız başladığında Balkanlara giderek ülkemiz için casusluk yapmaya başlıyor. Savaşın zaferle sonuçlanması üzerine Türkiye’ye dönüyor. Yaptığı hizmetler nedeniyle kendisine iki öneri yapılıyor. Para mı istersin yoksa madalya mı? diye sorduklarında uzun yıllar parasız kaldığı için parayı yeğliyor. Ne bilirdi ileride o madalya sayesinde kendisine maaş bağlanacağını? Bilseydi madalyayı almayı yeğlemez miydi?
Henüz askerlik görevimi yeni tamamlamıştım. Bir arkadaşım bu gece Meddah Hakkı’nın Giritli Hüseyin Ağanın kahvehanesinde gösterisi var. Gidip onu izleyelim dedi. Henüz yapacak bir işim olmadığı için kabul ettim. Bir masanın üzerine bir sandalye konulmuş. Meddah Hakkı da sandalyenin üstüne oturmuş, mendili omzunda minareyi çalan kılıfını hazırlar öyküsünü anlatıyor. İnanın bir insan nasıl oluyor da bu kadar büyük başarıyla değişik ırkın ve dinin insanlarını taklit edebilmesi beni çok şaşırtmış ve etkilemişti? Şaşırmamak elde değil. Bir Yahudi’yi seslendirirken yalnız konuşması değil, mimikleri de tıpkı bir Yahudi gibi. Kürdü, Rum’u, Ermeni’yi, ya da bir Anadolu insanını dillendirirken mimikleri de aynı o insanlar gibiydi. Meddah Hakkı’nın sanatına hayran olmuştum.
Meddah Hakkı Acar Menemen’de Sarraf Hanında bir oda kiralamış. Odayı hem atölye hem de yatak odası olarak kullanıyordu. Odasındaki küçük çalışma masasında iş yerleri için tabela yazıyor. Boş kaldığı zamanlarda ise küçük ayetler yazıp satıyordu. Bedestende dükkân açtığımda ona iş yerim için bir tabela yazdırdığımda yıllarca sürecek dostluğumuz başlamıştı. Zaman nasıl da tüketiyor insanları? Yaşı bir hayli ilerlemiş olan Hakkı amca titreyen elleri ve iyi göremeyen gözleri yüzünden tabela yazamaz hale gelmişti. Sinemalar yüzünden meddahlık mesleği de geçmez olmuştu.
Muğla’ya yerleştiğimde Hakkı amcadan bir mektup almıştım. Mektubunda hastalığını ve çaresizliğini anlatıyordu. Menemen Devlet Hastanesi Başhekimi Niyazi Kula’ya telefon açıp kendisinden Meddah Hakkı Acar’ı hastaneye yatırmasını rica ettim. Yerimiz yok dediğinde salonun birine bir yatak koyamıyor musunuz dediğimde, tamam öyle yaparız dedi. Bir arkadaşıma telefon ederek Hakkı amcanın hastaneye kaldırılmasını sağladım. Koca bir kış hastanedeki hastalara fıkralarıyla, şakalarıyla adeta şifa dağıtmıştı. Başhekim de Hakkı amcanın hastalara moral vermesinden çok memnun olmuştu.
Meddah Hakkı Acar’ın en büyük korkusu dilenmek zorunda kalma korkusuydu. Bakanlıklara mektuplar yazarak bir Kurtuluş Savaşı gazisinin dilenmek zorunda kalması hazmedilecek bir durum değildir. Kendisine maaş bağlanması için gerekenin yaptırılmasını arz ederim demiştim. Son olarak da temsilcisi olduğum Ulus gazetesinde Şerefle Sürdürülmüş Bir Hayatın Acı Hikâyesi başlıklı yazım yayınlandı. Yazımın son bölümünde Kurtuluş Savaşımızın kahramanlarından Macar zade Hakkı Bey, bu günkü adıyla Meddah Hakkı Acar ilerleyen yaşına rağmen dilenmek için Tire’de Kemer dereli Ali Efenin kahvehanesinde meddahlık yapmaktadır. Bakanlığınız bu kahramanımıza yardım elini uzatmalıdır demiştim. Meddah Hakkı Acar’ın ölüm haberini aldığım günün ertesinde bakanlıktan bir mektup almıştım. Mektupta başvurunuz üzerine Meddah hakkı Acar’a Kurtuluş Savaşı gazilerine bağlanan maaş bağlanmıştır diye yazıyordu. Böyle kadere lanet olsun diyerek mektubu buruşturup çöp kutusuna atmıştım.
Elazığlı öğretmen Yurdal Demirer hazırlamakta olduğu kitabında onun adını yaşatacak olması beni olabildiğince mutlu edecektir. Keşke her yörenin insanı yörelerinin değerli insanlarına sahip çıkabilselerdi ve adlarını yaşatabilselerdi.
Özcan Nevres
Merhaba Özcan Bey,
Sizlere öncelikle birazcık kendimden bahsedeyim. 10 Mart 1980 tarihinde Elazığ’da doğdum. İlk ve orta tahsilimden sonra 1996 yılında Fırat Üniversitesi Fen/Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’nü kazandım. 1996 yılında başladığı üniversite tahsilini 2000 yılının Haziran ayında tamamladım. 2000 yılının Ekim ayında Mardin İli’nin Kızıltepe İlçesi Atmaca Köyü’nde öğretmenliğe başladım. Aynı yılın Kasım ayında Çanaklı Köyü İlkokulu’na geçiş yaptım. 2004 yılının Ekim ayında tayin olduğum Kızıltepe İlçesi Körsu İlköğretim Okulu’nda Şubat 2010 tarihine kadar müdür vekili olarak görev yaptım. Halen Kızıltepe Sürekli İlköğretim Okulu’nda müdür olarak görev yapmaktayım. Evli ve Ahmet Eren ve Nisa isminde iki çocuk babasıyım.
Edebiyat ve tarih ile ilgilenmeye ortaokul yıllarında bol bol Abdülhak Hamit Tarhan, Yahya Kemal Beyatlı, İbnülemin Mahmut Kemal İnal, Ahmet Hamdi Tanpınar, Mehmet Akif Ersoy’un şiirlerini okuyan ve bunların bir kısmının sohbet meclislerinde bulunan manevi dedem Ahmet Uçar’dan aldığım ilhamla ilgilenmeye başladım. Bu yıllarda hem edebiyat hem yerel tarihle ilgilenmeye başladım. Daha sonraki yıllarda şiir yazmaya da başladım. Araştırmalarının ve şiirlerinin bir kısmı yerel ve ulusal basında yayınlandı. Şu ana kadar Sugözü (Bir Monografi Denemesi) (şahsi baskı Elazığ-1996), Pulutlu Halil Efendi Hayatı ve Hâtıraları (Manas Yayıncılık, Elazığ-2006), Bulutoğulları (Manas Yayıncılık, Elazığ-2006) ve Tarık Tahiroğlu’nun Hâtıralarıyla Elaziz’den Elazığ’a (Manas Yayıncılık, Elazığ-2007) adıyla yayınlanmış dört eserim bulunmaktadır.
Halen Elazığlıları Yetiştirenler (1890-1970) (Elazığ Eğitim Tarihinin Unutulmayan 250 öğretmen ile ilgili geniş bir araştırma), Elazığlı Unutulmayan Öğretmenler (Elazığlı olup Türkiye’nin değişik yörelerinde görev yapan ve unutulmayan öğretmenler ile ilgili bir çalışma) Harputlu Aileler (847 ailenin sosyo-ekonomik tarihi ve toplumsal tabakalaşmadaki yerleri ile ilgili bir araştırma olup şu anda 2000 sayfadan oluşan ve 190 aileyi içeren ilk dört cildi yayına hazır bulunmaktadır.), Bizim Köyün Şairi: Cenani Dökmeci (Hayatı ve Şiiri), Atatürk Dönemi Elazığ Valileri, Bizim Memleketin Şairi: Şeref Tan (Hayatı ve Şiiri), Lokman Tasalı İle Bir Nefes Harput, Milli Mücadelede Elazığ, adlı çalışmalarım devam etmektedir. Bunlardan Elazığlıları Yetiştirenler (1890-1970)’in iki cildi, Elazığ Eğitim Tarihi, Lokman Tasalı İle Bir Nefes Harput ve Bizim Köyün Şairi: Cenani Dökmeci adlı çalışmalarım Kasım/Aralık ayında yayınlanacaktır.
Özcan Bey sizden “Milli Mücadele’de Elazığ” adlı çalışmam için çeşitli yazılarınızda okuduğum Meddah Hakkı Bey’in hayatı hakkındaki bilgilerinizi ve ona ait varsa görsel metaryal olup olmadığını sormak istiyordum. Bu konuda yardımcı olabilirseniz çok memnun olacağım. İlginiz için teşekkür ederim.
İŞ ADRESİ:
Sürekli İlköğretim Okulu
47400 Kızıltepe
MARDİN
Tel: 0 482 367 60 79
EV ADRESİ:Tepebaşı Mah. Asmin Sokak Keleşoğlu Apt. Kat 2 Daire 4
47400 Kızıltepe/MARDİN
YAZ TATİLİ ADRESİ:
Sugözü Bağları
ELAZIĞ
Tel: 0 505 821 41 95
0 424 237 13 15
E-MAİL:
yurdaldemirel@gmail.com
yurdal.demirel@mynet.com.tr
- Tükeniş - Haziran 24, 2016
- İnönü Krom Satmış - Haziran 24, 2016
- Konu Taksim Meydanı Olunca - Haziran 24, 2016