Tiyatro Ve Devlet desteği
Kanımca tiyatro sanatçılığı yazının icadından hemen sonra başlamıştır. Başladıktan sonra da ilk gününden bu güne kadar hep devlet desteği almıştır. Zira o üç binden on bine kadar izleyici alan muazzam anfi tiyatroların bireyler tarafından yapılma olasılığı yoktur. Antik yerleşim alanlarını ziyaret etmeyi sevenler o antik kentlerdeki amfi tiyatroları çok iyi bilirler. Önce halen dimdik ayakta olan Bergama’daki anfi tiyatrolara bir göz atalım. Küçük bir krallık olan Bergama krallığı kısa bir zamanda oldukça genişleyen ve zenginleşen bir krallık olmuştu. Bergama Zeus heykeli ile ünlü olduğu kadar birkaç ilki gerçekleştirmesi ile de ünlüdür. Dünyada ilk defa dev boyutta bir hastanede psikolojik tedavi uygulanmıştır. Yüksek bir tepenin üzerinde kurulu olan Bergama’ya içme ve kullanma suyu bu günkü emme basma tulumbalara benzer bir sistem ile çıkarılmıştı. Kademeli kuyular bir birlerine künklerle bağlanmış ve bu kuyulara keçe kapaklarla basınç uygulanmıştı. Kapağın üzerine ağır bir taş konuluyor ve ağırlık altında kapak suya basınç yapıyordu. Bu şekilde kuyudaki su bir ötede, daha yüksekteki kuyuya boşaltılıyordu. Her kuyuda aynı işlem yapılarak suyun tepeye ulaşması sağlanıyordu. Bu tüm dünyada bir ilkti. Bergama krallığı sanata da çok önem veriyordu. Tepedeki kentin surları içinde üç bin kişilik bir amfi tiyatro vardı. Güzellik ılıcasının yakınında da beş bin kişilik bir amfi tiyatro vardı. Bu da Bergama krallığının sanata ne kadar büyük bir önem verdiğini gösterir.
Site devletlerinin tümünde anfi tiyatrolar vardı. Fethiye’den Kaş’a giderken Eşen çayı üzerindeki köprüyü geçer geçmez sol taraftaki Likyalıların başkenti Ksantos’un yakınından geçilir. İlk göze çarpan ise amfi tiyatrosudur. Ya on bin kişilik Aspendos’a ne demeli. Günümüzde dahi birçok kültür etkinliklerinin düzenlendiği bu muhteşem eser döneminin görkeminin tanığıdır. Bu dev eserlerin hangisi devlet desteği olmadan yapıla bilir ki? Antik kentlerdeki amfi tiyatrolar tiyatro sanatının tarih boyunca tiyatroya verilen değerin göstergesidir. Oysa Sayın Başbakan tiyatroculara ver yansın ediyor. Tiyatrolara devlet desteği yapılamaz diyor. Neden acaba? Tiyatro sanatçıları AKP ye ters düştükleri için mi? AKP yi desteklemedikleri için mi? Tiyatro sanatını yaşatmak tarih boyunca olduğu gibi devletin görevidir. Tiyatrolardan devlet desteği çekilmemelidir. Aksine destek arttırılmalıdır. Zira tiyatrolar en iyi eğitim veren okullardır.
Menemen’de belediye başkanlığına aday olduğumda programımda Menemen’e bir amfi tiyatro kazandırmak vardı. Tasarladığım yer ise Diyem Kâhyanın mezbaha yakınındaki güney ucu tepeye yaslanmış olan tarlaydı. O tarlada arazi tepenin altına doğru bir kavis yapıyor. O kavis düzenlenerek en azından bin kişilik bir anfi tiyatro yapılmasını sağlayacaktım. Ne yazık ki şimdi o tarlada olmaması gereken bir deri fabrikası var. Belediye Başkanı olan bir arkadaşıma düşüncemi açıklamıştım ama sıcak bakmamıştı. Oysa Menemen’in bir kültür şehri olması için atılacak ilk adım o amfi tiyatro olacaktı.
İzmir Büyükşehir belediyesi kültüre verdiği değerle İzmir’imize çok güzel sanat binaları kazandırmaktadır. İzmir’i yönetenlere bu konuda teşekkür etmeyi borç bilirim. Keşke tiyatro binaları tüm yerleşim yerlerine yayılsa da, televizyon kanallarının yarattığı tele voleci toplum olmaktan, tiyatrolar sayesinde kurtulsak.
Özcan Nevres
- Tükeniş - Haziran 24, 2016
- İnönü Krom Satmış - Haziran 24, 2016
- Konu Taksim Meydanı Olunca - Haziran 24, 2016